Tóm tắt
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Vấn đề về hormone xảy ra ở phụ nữ từ 15 – 35 tuổi. Có thể gây ra kinh nguyệt không đều hoặc kéo dài. Xét nghiệm sẽ thấy nồng độ hormone nam giới (androgen) cao.
- Đặc điểm PCOS: Buồng trứng chứa nhiều nang nhỏ (tới 8 mm) và túi dịch ngoài mép buồng trứng (u nang). U nang chứa chất lỏng và trứng chưa trưởng thành (nang trứng). Nang trứng không rụng thường xuyên.
- Mức độ phổ biến và tác động: ảnh hưởng tới khoảng 1/10 phụ nữ (khảo sát ở Anh). Hơn một nửa phụ nữ bị không có triệu chứng.
- Nguyên nhân và ảnh hưởng: Nguyên nhân chính xác chưa rõ. PCOS chưa có cách chữa trị, chỉ có thể chữa trị các triệu chứng. Chẩn đoán và điều trị sớm, kèm theo giảm cân, có thể giảm nguy cơ bị bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim.
- Sống chung với PCOS: để giảm triệu chứng & biến chứng hội chứng buồn trứng đa nang, hãy có lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn lành mạnh & thường xuyên tập thể dục.
Siêu âm PCOS
Phần nội dung dưới đây là chi tiết hơn về PCOS:
Triệu chứng
So sánh buồng rứng bình thường và khi mắc hội chứng buồn trứng đa nang PCOS
Các triệu chứng của PCOS khác nhau. Dưới đây là 5 triệu chứng điển hình của hội chứng buồng trứng đa nang PCOS:
- Mất kinh, kinh nguyệt không đều hoặc kinh nguyệt rất ít: Kinh nguyệt ít hoặc không đều là những dấu hiệu phổ biến của PCOS, có những khoảng thời gian kéo dài nhiều ngày hoặc lâu hơn bình thường trong một khoảng thời gian. Điều này gây ra việc khó đậu thai.
- Tăng cân, béo phì: đặc biệt là xung quanh bụng. Từ 40% đến 80% số người mắc PCOS bị béo phì và gặp khó khăn trong việc duy trì cân nặng khỏe mạnh.
- Nổi mụn, da nhờn & có nhiều dầu: PCOS có thể gây ra mụn trứng cá, đặc biệt là ở lưng, ngực và mặt. Mụn trứng cá này có thể tiếp tục kéo dài đến tuổi thiếu niên và có thể khó điều trị.
- Rậm lông: lông mọc bất thường, mọc nhiều lông trên mặt, cánh tay, ngực và bụng. Triệu chứng này ảnh hưởng đến 70% số người mắc PCOS.
- Hói tóc kiểu nam, tóc mỏng hơn.
- Mụn thịt dư: những mảnh da thừa nhỏ ở cổ hoặc nách.
- Các mảng da sẫm màu hoặc dày đặc biệt là ở các nếp gấp ở cổ, sau gáy, nách, háng (giữa hai chân) và dưới ngực. Điều này được gọi là acanthosis nigricans.
- Vô sinh: PCOS là một trong những nguyên nhân gây vô sinh phổ biến nhất.
Khi xét nghiệm kỹ hơn bạn sẽ thấy:
- Quá nhiều androgen: Nồng độ hormone androgen (một loại hormone nam giới) cao có thể khiến lông mặt và lông cơ thể mọc nhiều. Đôi khi, mụn trứng cá nghiêm trọng và hói đầu như ở nam giới cũng là dấu hiệu.
- Buồng trứng đa nang: Nhiều người mắc PCOS có buồng trứng trông lớn hơn hoặc có nhiều nang (u nang túi trứng) khi siêu âm.
Cầu lưu ý là các dấu hiệu và triệu chứng PCOS thường nghiêm trọng hơn ở những người béo phì.
Rậm lông ở nữ do PCOS
Rụng tóc, hói kiểu nam do PCOS
Nổi mụn do hội chứng buồng trứng đa nang
mảng da sẫm màu do PCOS
Tăng cân, béo phì, béo bụng do PCOS
Nguyên nhân
Nguyên nhân chính xác của PCOS vẫn chưa được biết và thường liên quan đến nồng độ hormone bất thường trong cơ thể.
PCOS cũng có thể di truyền trong gia đình. Việc chị em gái hoặc mẹ và con gái mắc PCOS là điều bình thường.
Dưới đây là các tác nhân ảnh hưởng & góp phần gây ra PCOS:
Insuline cao
Chu kỳ của PCOS và kháng insulin
Insulin là Hormone quản lý lượng đường trong máu của bạn do tuyến tuỵ tạo ra. Nó cho phép các tế bào sử dụng đường, nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể bạn. Nếu các tế bào trở nên đề kháng với tác dụng của insulin (gọi là kháng insulin) thì lượng đường trong máu sẽ tăng lên. Điều này có thể khiến cơ thể bạn tạo ra nhiều insulin hơn để cố gắng giảm lượng đường trong máu.
insulin cao là lý do khiến bạn dễ bị thừa cân, béo phì dẫn đến kháng insulin làm các mảng da sẫm màu, mịn như nhung ở phần dưới cổ, nách, háng hoặc dưới ngực. Cảm giác thèm ăn nhiều hơn và tăng cân mất kiểm soát.
Androgen cao
Quá nhiều insulin có thể khiến cơ thể bạn sản xuất quá nhiều nội tiết tố nam androgen dẫn đến việc cơ thể gặp rắc rối với quá trình rụng trứng (quá trình trứng được phóng ra khỏi buồng trứng).
Androgen cao ở phụ nữ là lý do khiến bạn bị rậm lông & mụn trứng cá (viêm nhiễm).
Progesteron thấp
Với PCOS, cơ thể bạn có thể không có đủ lượng hormone này dẫn đến bị trễ kinh trong một thời gian dài hoặc gặp khó khăn khi dự đoán khi nào có kinh.
Viêm kéo dài
Các tế bào bạch cầu tạo ra các chất để phản ứng với nhiễm trùng hoặc chấn thương. Phản ứng này được gọi là viêm cấp độ thấp.
Phụ nữ mắc PCOS thường có mức độ viêm nhiễm cao hơn trong cơ thể. Thừa cân cũng góp phần gây viêm. Các nghiên cứu đã liên kết tình trạng viêm quá mức với nồng độ androgen cao hơn.
Nghiên cứu cho thấy những người mắc PCOS có một loại viêm mãn tính, mức độ thấp khiến buồng trứng đa nang sản xuất nội tiết tố androgen. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về tim và mạch máu.
Di truyền
Các nghiên cứu cho thấy PCOS có tính di truyền trong gia đình. Có khả năng là nhiều gen – không chỉ một gen – góp phần gây ra tình trạng này.
Tại sao thừa cân, béo phì dễ mắc PCOS?
Insulin là một loại hormone kiểm soát lượng đường trong cơ thể → Nhiều phụ nữ mắc PCOS có khả năng kháng lại hoạt động của insulin trong cơ thể và sản xuất lượng insulin cao hơn để khắc phục điều này → Điều này góp phần làm tăng sản xuất và hoạt động của các hormone như testosterone & androgen. Thừa cân hoặc béo phì cũng làm tăng lượng insulin mà cơ thể bạn sản xuất.
Biến chứng
Các biến chứng của PCOS có thể bao gồm:
- Khô khan.
- Bệnh tiểu đường thai kỳ hoặc huyết áp cao do mang thai.
- Sảy thai hoặc sinh non.
- Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu.
- Hội chứng chuyển hóa: một nhóm các tình trạng bao gồm huyết áp cao, lượng đường trong máu cao và mức cholesterol hoặc chất béo trung tính không lành mạnh làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim và mạch máu (tim mạch).
- Bệnh tiểu đường loại 2 hoặc tiền tiểu đường.
- Chứng ngưng thở lúc ngủ.
- Trầm cảm, lo âu và rối loạn ăn uống.
- Ung thư niêm mạc tử cung (ung thư nội mạc tử cung).
Béo phì thường xảy ra với PCOS và có thể làm trầm trọng thêm các biến chứng của rối loạn.
PCOS được chẩn đoán như thế nào?
Không có xét nghiệm đơn lẻ nào có thể chẩn đoán PCOS. Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh của bạn, đồng thời khám sức khoẻ và có thể khám vùng chậu.
Họ có thể cho bạn xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone, lượng đường trong máu và cholesterol. Siêu âm có thể kiểm tra buồng trứng của bạn để tìm u nang, tìm khối u và đo niêm mạc tử cung của bạn.
Điều trị hội chứng buồn trứng đa nang
Hiện chưa có cách chữa trị PCOS, bạn chỉ có thể điều trị các triệu chứng của hội chứng mà thôi. Bạn nên gặp bác sĩ để được tư vấn.
Nếu bạn mắc PCOS và thừa cân, việc giảm cân và áp dụng chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh có thể giúp cải thiện một số triệu chứng.
Tóc mọc quá nhiều, kinh nguyệt không đều & các vấn đề sinh sản có thể sẽ phải sử dụng thuốc.
Nếu thuốc không hiệu quả, khoan buồng trứng nội soi (LOD) có thể được khuyến nghị. Điều này liên quan đến việc sử dụng nhiệt hoặc tia laser để phá hủy các mô trong buồng trứng sản xuất nội tiết tố androgen, chẳng hạn như testosterone.
Nếu được điều trị, hầu hết phụ nữ mắc PCOS đều có thể mang thai.
Sống chung với PCOS
Một trong những cách tốt nhất để đối phó với PCOS là duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, ăn thực phẩm bổ dưỡng và tập thể dục thường xuyên.
Chế độ ăn uống cho người mắc PCOS – hội chứng buồng trứng đa nang
Những thay đổi trong lối sống của bạn có thể ảnh hưởng đến mức độ hormone, từ đó điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và giảm bớt các triệu chứng của PCOS.
Nếu lông mọc quá nhiều hoặc mụn trứng cá làm bạn mất tự tin thì các phương pháp điều trị thẩm mỹ hoặc làm việc với bác sĩ da liễu có thể hữu ích.
Cuối cùng, nếu bạn đang cố gắng mang thai và mắc PCOS, hãy biết rằng bạn không đơn độc. Gần 1 trong 10 người mắc PCOS. Do vậy đừng quá lo lắng.
Chỉ giảm 5 – 10% trọng lượng cơ thể có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và cải thiện các triệu chứng PCOS.
Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng 30 phút tập thể dục với cường độ vừa phải ít nhất 3 ngày một tuần có thể giúp phụ nữ mắc PCOS giảm cân. Giảm cân bằng tập thể dục cũng giúp cải thiện sự rụng trứng và mức insulin.
Giảm cân cũng có thể:
- Cải thiện mức cholesterol.
- Insulin thấp hơn.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường.
Các nghiên cứu so sánh chế độ ăn kiêng dành cho PCOS đã phát hiện ra rằng chế độ ăn ít carbohydrate có hiệu quả cho cả việc giảm cân và giảm mức insulin.
Chế độ ăn có chỉ số đường huyết thấp (GI thấp) lấy hầu hết carbohydrate từ trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt tốt hơn so với chế độ ăn kiêng giảm cân thông thường.
Tập thể dục thậm chí còn có lợi hơn khi kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh. Ăn kiêng kết hợp tập thể dục giúp bạn giảm cân nhiều hơn so với chỉ can thiệp đơn thuần và nó làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và bệnh tim.
Tổng hợp các câu hỏi hay gặp (FAQ) về buồng trứng đa nang
Từ 5% đến 10% phụ nữ từ 15 đến 44 tuổi, hoặc trong độ tuổi sinh sản, mắc PCOS. Hầu hết phụ nữ phát hiện ra mình mắc PCOS ở độ tuổi 20 và 30, khi họ gặp khó khăn trong việc mang thai và đến gặp bác sĩ. Nhưng PCOS có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi sau tuổi dậy thì.
Phụ nữ thuộc mọi chủng tộc và sắc tộc đều có nguy cơ mắc PCOS. Nguy cơ mắc PCOS của bạn có thể cao hơn nếu bạn bị béo phì hoặc nếu bạn có mẹ, chị gái hoặc dì mắc PCOS.
Một khảo sát ở anh cho thấy 1/10 phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Phụ nữ thuộc mọi chủng tộc và sắc tộc đều có nguy cơ mắc PCOS. Nguy cơ mắc PCOS của bạn có thể cao hơn nếu bạn bị béo phì hoặc nếu bạn có mẹ, chị gái hoặc dì mắc PCOS.
Có thể mang thai khi mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Bị PCOS không có nghĩa là bạn không thể mang thai. PCOS là một trong những nguyên nhân gây vô sinh phổ biến nhất nhưng có thể điều trị được ở phụ nữ.
Ở phụ nữ mắc PCOS, sự mất cân bằng nội tiết tố cản trở sự phát triển và giải phóng trứng từ buồng trứng (rụng trứng). Nếu bạn không rụng trứng, bạn không thể mang thai.
Bác sĩ có thể nói chuyện với bạn về những cách giúp bạn rụng trứng và tăng cơ hội mang thai.
Có, các nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa PCOS và các vấn đề sức khỏe khác, bao gồm:
Bệnh tiểu đường: Hơn một nửa số phụ nữ mắc PCOS sẽ mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường (không dung nạp glucose) trước tuổi 40.
Huyết áp cao: Phụ nữ mắc PCOS có nguy cơ bị huyết áp cao hơn so với phụ nữ cùng tuổi không mắc PCOS. Huyết áp cao là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tim và đột quỵ.
Cholesterol xấu: Phụ nữ mắc PCOS thường có mức cholesterol LDL (có hại) cao hơn và mức cholesterol HDL (có lợi) thấp. Cholesterol cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Chứng ngưng thở lúc ngủ: Đây là thời điểm ngừng thở tạm thời và lặp đi lặp lại, làm gián đoạn giấc ngủ. Nhiều phụ nữ mắc PCOS bị thừa cân hoặc béo phì, có thể gây ngưng thở khi ngủ. Ngưng thở khi ngủ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường.
Trầm cảm và lo âu: Trầm cảm và lo lắng là tình trạng phổ biến ở phụ nữ mắc PCOS.
Ung thư nội mạc tử cung: Các vấn đề về rụng trứng, béo phì, kháng insulin và tiểu đường (tất cả đều phổ biến ở phụ nữ mắc PCOS) làm tăng nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung (niêm mạc tử cung hoặc tử cung).
Các nghiên cứu liên quan:
: Vấn đề về hormone xảy ra ở phụ nữ từ 15 - 35 tuổi. Gây ra kinh nguyệt không đều hoặc kéo dài, vô sinh.){kind=link}